“ولادتون،وفاتون ۽ شخصيتون“
اسان جي مشرقي ملڪن جي اھا نفسيات رھي آھي تہ “شخصيت-دوستي“ کان “شخصيت- پرستي“ اسان جي فڪر جو اٽوٽ حصو بڻيل ھوندي آھي.ان ڪري مشرقي ملڪن ۾ گھڻي کان گھڻو مواد شخصيتن تي ئي ملندو.اھي شخصيتون ئي آھن جيڪي پنهنجي بي لوث محبتن ۽ خدمتن جي ڪري ماڻھن جي دلين ۾ جڳھہ جوڙي وينديون آھن.ھونئن بہ ھرڪو شخص پنهنجي تجربن ۽ مشاھدن جي حوالي سان ھڪ منفرد داستان ٿئي ٿو.انڪري سوانح نگاري تي لکيل ڪتاب ادبي ذوق نہ رکندڙ ماڻھو کي بہ سٺا لڳندا آھن.
اسان گل حيات اداري ۾ سنڌ سان لاڳاپيل عالمن،اديبن،شاعرن،صحافين، سگھڙن،تحرڪ آزادي جي سپاھين، فنڪارن،اداڪارن، مصورن،گلوڪارن،سماجي ڪارڪنن،سياستدانن جي زندگين جا احوال ٻن طريقن سان گڏ ڪيا آھن: پھرئين طريقي مطابق اخبارن ۽ رسالن ۾ جيڪي سوانح نگاري جي موضوع تي مضمون ڇپيا آھن، اھو مواد گڏ ڪيو آھي.ٻئي طريقي موجب اسان جي ٺاھيل پروفارما تي موجوده دور جي شخصيتن کان سندن بنيادي معلومات سندن ئي ھٿن سان لکرائي ورتي آھي.اڄ اھڙي مواد منجهان ھڪڙي پروفائيل جو عڪس اوھان سان ونڊي رھيو آھيان.ھي پروفارما سڄڻ قبولائي بابت آھي ۽ سندس ئي ھٿن سان لکيل آھي. اسان وٽ ھھڙا سوين ڀريل پروفارما موجود آھن جن جي ڪاپي بابا سائين ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ سنڌالاجي کي بہ تحفي ۾ ڏني آھي ۽ اھا فوٽواسٽيٽ جلدن جي صورت ۾ اتي موجود آھي.جڏھن محترم مظھرالحق صديقي سنڌ يونيورسٽي جو وائيس چانسلر ھيو ۽ محترم شوڪت حسين شورو سنڌالاجي جو ڊائريڪٽر ھيو تہ معاھدي طور گل حيات کوڙ سارو اھم مواد سنڌالاجي کي ڪنهن معاوضي وٺڻ کانسواءِ ڏنو ھو. مواد جي فوٽو اسٽيٽ تي آيل خرچ سنڌالاجي پاڻ ڀريو ھيو. بابا ڊاڪٽر درمحمد سمورو اھم مواد سنڌالاجي کي ڏئي نہ سگھيو ڇو تہ اھو سنڌالاجي جي انتظاميہ جو فيصلو ھيو. پوءِ بہ ڪوائف ناما ۽ پرو فارما لڳ ڀڳ سمورا سنڌالاجي کي ڏنا ويا ھئا.اھا خبر گھڻن دوستن کي نہ آھي انڪري ڪنهن اھم شخصيت جي وفات يا ولادت جي تاريخ لاءِ اسان سان گل حيات ۾ رابطو ڪندا آھن يا خط لکندا آھن.
ولادتن ۽ وفاتن جون تاريخون ھونئن تہ روزانو ڪاوش اخبار ۾ بابا جي ڪالم “ تاريخ جي دري کلي ٿي“ ۾ بہ اچن ٿيون پر ان کانسواءِ اسان جي ويب سائيٽ تي اھي شخصيت وار يا تاريخ وار،ٻنھي طريقن سان موجود آھن. جن دوستن کي انهي حوالي سان ڪا معلومات گھرجي تہ اھا ويب سائيٽ تي ڏسي سگھن ٿا.
ھاڻي تہ گوگل۽ وڪي پيڊيا ڪم کي وڌيڪ سولو ڪري ڇڏيو آھي. ان ڪري جيڪا معلومات اسان جي ويب سائيٽ تي ڪونہ آھي ٿي سگھي ٿو تہ اھا اتي موجود ھجي. گل حيات ڪنهن سرڪاري يا درٻاري مالي ۽ اخلاقي مدد کانسواءِ جيڪو سنڌ جي تاريخ تي محنت ۽ محبت سان ڪم ڪري رھيو آھي،آئون انهي بابت سڄڻن سنڌ واسين سان اھو احوال ونڊيندو رھان ٿو.(ممتاز پٺاڻ)