“ ڇا ھي اسان لاءِ اعزاز نہ آھي؟“
ھن کان اڳ مون ھڪ اڌ پوسٽ ۾ گذارش ڪئي ھئي تہ گل حيات سدائين محققن ۽ ليکڪن لاءِ دروازا کولي رکيا آھن.اھو بہ عرض ڪيو ھم تہ اڪثر ماڻھون پنهنجي وڏڙن بابت مواد ۽ معلومات وٺڻ لاءِ گل حيات ۾ قرب جا قدم ڀري اچن ٿا ۽ انهي لاءِ مون ٻہ ٽي مثال بہ ڏنا ھئا. مثال طور مرزا قليچ بيگ جي پوٽي مرزا اعجاز بيگ کي پنهنجي ڏاڏي تي پي ايڇ ڊي ڪرڻ جو شوق ٿيو تہ مھرباني ڪري گل حيات ۾ آيو ۽ ڪيتروئي وقت بابا سائين سان رابطي ۾ رهيو .تازو گذريل مھيني ۾ تحريڪ آزادي جي ٻن نامور خلافتي اڳواڻن پير مٺل شاھہ ٺلاھي ۽ مولوي عبداللہ شاھہ فتائي اڳڙائي جو اولاد گل حيات ۾ آيو جن پڻ پنهنجي وڏڙن بابت مواد ۽ معلومات حاصل ڪرڻ لاءِ اسان جي اداري ۾ اچي عزت بخشيائون. ڇا اھا ڪنهن اعزاز کان گھٽ ڳالھہ آھي تہ ڪيترن مھربانن جي وڏڙن جو احوال ۽ مواد گل حيات اداري ۾ موجود آھي يعني وڏڙا ٻين جاپر سندن احوال ۽ معلومات گل حيات ۾ ھجي .ان مان اندازو لڳائي سگهجي ٿو تہ سنڌ جي تاريخ سنڌ ۽ سنڌ واسين سان محبت ڪرڻ جا اسان جا پنهنجا انداز آھن.
ڪامريڊ مرحوم ھدايت منگي اسان جي تر جو ھڪ نامور اديب ۽ صحافي ٿي رھيو گذريو آھي.جڏھن انور پيرزادو ھلال پاڪستان اخبار ۾ ملازمت شروع ڪئي تہ ھدايت منگي ۽ ٻيا ڪيترا دوست ھن جي صحبت ۽ محبت ۾ وڃي ھلال پاڪستان پھتا ۽ نوڪري ڪيائون .ھدايت منگي بہ ائين وڃي ھلال پاڪستان جي سٿ ۾ شامل ٿيو. ان کان اڳ ھدايت منگي ۽ انور پيرزادو لاڙڪاڻي ۾ تعليم کاتي ۾ استاد ھيا. ٻلھڙيجي ۽ بگي جا ھي نوجوان جڏھن ھلال پاڪستان ۾ ھئا تہ ان زماني ۾ بابا سائين بہ اسلاميہ آرٽس ڪاليج ڪراچي ۾ ليڪچرار ھئو.انور پيرزادو ۽ بابا سائين طارق روڊ علائقي ۾ ھڪ ٻئي جي ويجهو رھندا ھئا .ان ڪري سندن گھري دوستي ھئي.ھدايت منگي جڏھن پھريون سکر ۽ پوءِ لاڙڪاڻي ۾ آيو تہ بابا سائين بہ سنڌالاجي ۾ ملازمت ڪرڻ کان پوءِ لاڙڪاڻي بدلي ٿي آيو .جڏھن ڪراچي ۾ ھيو تہ انور پيرزادي جي ويجهو ھيو ۽ جڏھن لاڙڪاڻي آيو تہ ھدايت منگي جي ويجهو ٿيو. 1990 ۾ باباسائين گل حيات ادارو ٺاھيو ۽ سنڌ جي مشاھيرن،ادارن ۽ واقعن بابت مواد ۽ معلومات گڏ ڪرڻ شروع ڪيائين تہ ڪيترن صحافين سان گڏ ھدايت منگي جو بہ مواد گڏ ڪرڻ شروع ڪيائين.ھدايت منگي ۽ ڊاڪٽر مولا بخش ڪلھوڙو ھر آچر تي مهين جي دڙي تي ويندا ھئا . ايندي ۽ ويندي گل حيات جو ڀيرو ضرور ڪندا ھئا ۽ ڪڏھن ڪڏھن بابا کي بہ دڙي تي وٺي ويندا ھئا.ڊاڪٽر مولا بخش ڊان جون اخبارون گل حيات کي ڏيندو ھيو. بابا سائين ھدايت منگي سان گڏ ڪيترن ئي ادبي ميڙاڪن ۽ گڏجاڻين ۾ شرڪت ڪئي ٻئي پاڻ ۾ جھڙوڪ پڳ مٽ يار ھئا. اڄ ھدايت منگي ھن جھان ۾ ڪونہ آھي پر خوشي جي ڳالھہ آھي تہ سندس لائق اولاد ادب جي دنيا ۾ پاڻ بہ نالو ڪمايو آھي ۽ پنهنجي پيءُ جو نالو بہ روشن ڪرڻ لاءِ جتن ڪري رھيا آھن. ھاڻي سندس پٽ محترم عزيز منگي پنهنجي والد جي مضمونن ڪالمن ۽ ڊائرين کي ڪتابي صورت ۾ ڇپرائي رھيو آھي .ان لاءِ کيس پڪ ھئي تہ جيڪو مواد وٽس موجود نہ آھي اھو گل حيات ۾ ئي ھوندو سو ان سلسلي ۾ پاڻ گل حيات اچڻ شروع ڪيو اٿن ۽ مواد خواه معلومات جي ميڙي چونڊي ڪرڻ لڳو آھي.
مان موقعي جو فائدو وٺي سنجيده ليکڪن ۽ نوجوان محققن کي دعوت ڏيندس تہ ھو سنڌ سان لاڳاپيل ڪنهن بہ موضوع تي جڏھن تحقيق ڪن تہ گل حيات سان رابطو ضرور ڪن ڇو تہ گل حيات ۾ اسان محنت ۽ محبت سان جيڪا ميڙي چونڊي ڪئي آھي ان جو اندازو ڪيترا دوست لڳائي نٿا سگھن ۽ جيڪا تحقيق ٿئي ٿي ان ۾ اسان جي مدد،مواد ۽ معلومات جي گنجائش ضرور موجود رهي ٿي ۽ اھو احساس اسان کي تڏھن ٿيندو آھي جڏھن ڪيترا ڪتاب مارڪيٽ ۾ اچن ٿا ۽ ڪن ڪتابن جي مطالعي ڪرڻ کان پوءَ احساس ٿئي ٿو تہ ڪاش اھي دوست انهي موضوع تي ڪم ڪندي ھڪ دفعو گل حيات سان رابطو ڪن ھا،پاڻ نہ اچن ھا ليڪن ڪو خط لکي يا اي ميل ڪري پڇي وٺن ھا تہ ان موضوع تي گل حيات ۾ ڪا اضافي معلومات تہ ڪو نہ آھي. ھڪ ڳالھ ٻڌائيندو ھلان تہ بابا سائين ھن وقت تائين پنهنجي لکڻين يا تحقيقي مدد جو معاوضو ڪونہ ورتو آھي اھڙي نموني سان اسان بہ گل حيات مان مواد وٺندڙن کان ڪو معاوضو نہ وٺنداسين.(ممتاز پٺاڻ)
