ڳالھہ سليقي ۽ طريقي جي آھي ڏات ۽ سوچ جي آھي جيڪا مثال قائم ڪري ٿي. مان ھتي ھڪ کان وڌيڪ دفعا ڳالھہ ڪري چڪو آھيان تہ بابا سائين جڏھن گل حيات ٺاھيوتہ “ ردي ڏيو تاريخ وٺو“ جي عنوان سان ھڪ پمفليٽ ڇپرايو ھو. بابا سائين پنهنجي دوستن کان پڙھيل اخبارون وٺندو ھيو جيڪي اسان سنڌي ماڻھون ردي ۾ اڇلي يا وڪرو ڪري ڇڏيندا آھيون. بابا انهن اخبارن مان 300 کان وڌيڪ ٽاپڪس تي سوين فائيل ٺاھي ورتا. اھا ڳالھہ ھڪ مثال ڏيڻ سان وڌيڪ آسانئ سان سمجھہ ۾ ايندي. اسان“ اغوائن“ جي ھڪڙي ٽاپڪس مثال طور کڻئون ٿا . اھا ٽاپڪ بابا 3 سب ٽاپڪس ۾ ورھائي آھي ھڪ اغوا ٿيندڙ ٻيو اغوا ڪندڙ ٽيون اغوائن تي رد عمل ۽ آپريشن . ھڪ سال تي جيڪڏھن اھي 3 فائيل ٿيا تہ اغوائن وارن 10 سالن تي فائيلن جو تعداد 30 ٿئي ٿو. مطلب جيڪڏھن ھڪ ٽاپڪس تي سراسري طور تي جيڪڏھن 30 فائيل موجود آھن تہ پوءِ 300 ٽاپڪس تي ڪيترا فائيل ٿيندا؟ ان جو اندازو پڙھندڙ پاڻ لڳائي سگھن ٿا.اخبارن ۽ رسالن مان معلومات وٺڻ ان جي ڪٽنگ ۽ پيسٽنگ ڪرڻ ۽ موضوع وار فائيل ٺاھڻ ڪو سولو ڪم نہ آھي. اسانکي خوشي آھي تہ بابا گل حيات جي پليٽ فارم تان اھي قومي خدمتون سر انجام ڏنيو آھن. جيڪڏھن انهن 300 موضوعن تي برجستا مقدما لکي ڪتابي صورت ۾ ڇپرايا وڃن تہ جھڙوڪ لڳ ڀڳ 700 ڪتابن جي ڇپجڻ جي گنجائش نڪري اچي . ان مان بابا سائين جي قلمي ۽ مواد گڏ ڪرڻ واري جاکوڙ جو اندازو لڳائي سگھجي ٿو.
سنڌ ۾ جيڪي بہ علمي ادبي ۽ ثقافتي ميڙاڪا ٿيا ۽ جن ۾ بابا حصو ورتو انهن منجهان ھڪڙي ھڪڙي واقعي تي اخباري ڪٽنگس کانسواءِ ٻيو لاڳاپيل مواد گڏ ڪري بابا فائيل ٺاھيا آھن.1985 ۾ جڏھن بابا سنڌالاجي ۾ ڊپٽي ڊائريڪٽر ھو تہ سنڌ مدرسي جي 100.سالا جشن ملھائڻ جو فيصلو ڪيو ويو.ان سلسلي ۾نثار آفنديءَ سنڌ يونيورسٽي کان بابا جون خدمتون ورتيون . بابا اتي وڃي 100 سالا جشن ملھائڻ جي منصوبابندي ڪئي تحقيق ڪئي ۽ انهي موقعي جي لاءِ ميوزيم ٺاھيو جنهن ۾ مشاھيرن جي گئلري کان سواءِ پراڻن ڊاڪيومينٽس جي نمائش پڻ ڪئي وئي.ھن جشن بابت جيڪي بہ انگريزي اردو ۽ سنڌي اخبارن ۾ خبرون خط ۽مضمون شايع ٿيا اھي پڻ بابا گڏ ڪري انهن تي مشتمل ھڪ فائيل ٺاھيو آھي.اڄ انهي ڳالھہ کي ڪيترا سال ٿيندا پر جشن بابت ڪيتريون ڳالھيون فائيل جي صورت ۾ گل حيات ۾ موجود آھن.بابا سائين ھن واقعي کانسواء“ ساھت سال “،سنڌالاجي سلور جوبلي ۽ ٻين واقعن تي بہ مواد گڏ ڪري گل حيات ۾ محفوظ ڪيو آھي ۽ اھا ڳالھ ثابت ڪئي آھي تہ اسان جن اخبارن ۽ رسالن کي ردي ڪري کپائيندا آھيون انهن جي ورق ورق ۾سنڌ جي سماجي سياسي ادبي ۽ ثقافتي تاريخ موجود آھي. انهن ۽ اهڙن ذريعن ۽ وسيلن سان بابا سائين “ سنڌي ادبي سنگت“ جي ڪرانالاجي ٺاھي جيڪا خود شايد سنڌي ادبي سنگت وٽ بہ نہ ھجي ۽ اھا اڄ بہ اسان جي ويب سائيٽ تي موجود آھي.(ممتاز پٺاڻ)
