گل حيات ۾ موجود سال 2013 ۾ مسلم شميم جوڇپيل ڪتاب ” لاڙڪاڻي جا چار درويش“ لاڙڪاڻي جي عظيم مٽيءَ ڪيترائي نالي وارا عظيم انسان پيدا ڪيا آھن جن ۾ ذوالفقار علي ڀٽو،بينظير ڀٽو ايوب کھڙو، پير حسام الدين،پير علي محمد راشدي،جمال ابڙو،اللہ داد ٻوھيو ،مھتاب راشدي،عبدالمجيد سنڌي،اياز قادري.ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ، عبدالغفور ميمڻ۽ ٻيا ڪيترائي انسان شامل آھن. ھن ڪتاب ۾ انهن چئن درويشن جو ذڪر ڪيو ويو آھي جن نہ صرف پوري زندگي علم جي روشني ڦھلائي پر پنهنجي پويان اھڙا نشان ڇڏي ويا جيڪي اڄ بہ قائم دائم آھن.ھنن درويشن ھميشہ جدوجهد ڪئي انهن ھميشہ سماجي برائين ۽ ناانصافين،جبر ۽ ڏاڍ جي خلاف آواز اٿاريو.سيد جمال الدين ھڪ غير معمولي شخصيت ۽ ھڪ مثالي انسان ھيو.ھو پنهنجي ذات ۾ ھڪ انجمن ھيو.ھو عام انسان کي ھزارن سالن جي غلامي کان نجات ڏيارڻ پيو چاھي..سنڌ جو ھڪ ٻيو عظيم ڪردار ڪامريڊ حيدر بخش جتوئي ھڪ عظيم انسان،ھڪ عظيم رھنما،مفڪر ۽ دانشور ۽ ھاري تحريڪ جو باني ان سنڌ لاءِ جيڪا جدوجھد ڪئي ۽ قرباني ڏني اھا ھميشہ ياد رکي ويندي ھو سچ ۾ بابائي سنڌ ھو.سنڌ جي ٻي شخصيت ڪامريڊ مولوي نذير حسين جتوئي ھميشہ جدجھد ڪندڙ انسان ھو.سندس شاعري ۾ ھارين ۽ مزدورن جي حقوقن جي ذڪر ھوندو ھيو.ھو سچائي پسند انسان ھو.لاڙڪاڻي جو ھڪ وڏو درويش ڪامريڊ سوڀو گيان چنداڻي ھڪ وڏو ڏاھو،مفڪر ،انقلابي اڳواڻ،اديب ۽ سنڌ جو عظيم انسان ھو.سندس پوري زندگي آزادي اظھار،سماجي انصاف ۽ روشن خيالي لاءِ جدوجھد ڪندي گذري.سندس شخصيت ڪيترن ئي نسلن لاءِ رول ماڊل رھي آھي.
(ممتاز پٺاڻ)
