گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” منهنجي زندگي ۽ جدوجھد “ (خان غفار خان جي آتم ڪٿا) جنهن جو ترجمو يوسف سنڌي ڪيو ۽ سال 1987 ۾ ڇپيو.ھو اڄ جي دنيا جي سچائيءَ ۽ سادگيءَ جي تصوير ھيو.پاڻ ننڍي کنڊ جي سياست ۾ سچائي، ايمانداري ۽ عدم تشدد جي سونھري اصولن کي نہ صرف متعارف ڪرايو پر اُن تي پاڻ بہ عمل ڪيو ۽ ان سان گڏوگڏ پنهنجي قوم کان بہ عمل ڪرايو جنهن ڪري ھن کي ماڻھن پيار مان ” سرحدي گانڌيءَ “ جو لقب ڏنو.پاڻ چيو تہ آءُ سمجھان ٿو تہ جيڪا قوم پنهنجي زبان وساري ڇڏي سا قوم دنيا جي نقشي تان ختم ٿي ويندي.آءُ ھڪ شاندار سپنو ڏسي رھيو آھيان،ھڪ عظيم خواب،جنهن کي آءُ حقيقت ۾ بدلائڻ ٿو چاھيان،آءُ بلوچستان کان وٺي چترال تائين سڀني پٺاڻڻ کي ھڪ لڙيءَ ۾ پوئڻ ٿو چاھيان.
(ممتاز پٺاڻ)
