گل حيات ۾ موجود ڪتاب ” ٻہ روزه قومي ادبي ڪانفرنس ” سنڌي ٻولي ۽ ادب جي ترقي ھڪ تحقيقي جائزو“ ڊاڪٽر عنايت حسين لغاري .(2011) دنيا ۾ ڳالھايون ويندڙ سڀ ٻوليون قدرت جو ھڪ معجزو ۽ انساني معاشري جي ھڪ ڪرشمي مثل آھن.فطرت جي سوانح نگار ۽ انسانيت جي علمبردار مولانا جلال الدين روميءَ قدرت جي ھن معجزي کان متاثر ٿي فرمايو تہ قدرت جي طرفان ھر ھڪ ماڻھون کي سندس الڳ الڳ زبان بخشي وئي آھي ۽ ھر ھڪ ماڻھون کي الڳ الڳ طرز زندگي عطا ڪئي وئي آھي.ان جو مطلب اھو ٿيو تہ قدرت جي طرفان ھر ھڪ قوم کي پنهنجي پنهنجي جداگانہ ٻولي ۽ پنهنجو پنهنجو جداگانہ تمدن عطا ڪيو ويو آھي.ان ڪري ڪائنات جي عظيم معجزن مان سڀ کان اُتم معجزو ڪنهن ٻوليءَ يا ڪن ٻولين جي تخليق آھي.در اصل دنيا جي ھر ڪا ٻولي انسان ذات کي ھزارين نہ پر لکين سالن جي ميل جول رھڻي ڪھڻي،نشست و بر خواست ،خوشي غمي ۽ جنگ جي مسلسل عمل مان ظھور وٺندڙ قدرت جو ھڪ معجزو آھي.ھي ھڪ قدرتي اصول آھي تہ ھر انسان کي پنهنجي مادري زبان تي قدرت حاصل آھي.پاڪستان جي مختلف خطن ۾ ڳالھائيندڙ سڀيئي ٻوليون پاڪستان ۾ آباد ڌار ڌار قومن جون مادري زبانون ئي آھن.سنڌي زبان سنڌو ماٿر جي ھڪ قديم ترين زبان آھي.سنڌي لسانيات جي محققن اھو ثابت ڪيو آھي تہ سنڌي زبان واديءِ سنڌ ۾ سنسڪرت جي وجود ۾ اچڻ کان پنج ھزار سال اڳ ڳالھائي،لکي ۽ پڙھي ويندي ھئي.
(ممتاز پٺاڻ)
