ممتاز پٺاڻ
(گل حيات جي ميڙي چونڊيءَ مان)
”مسلم ليگ جو بي به تاريخي رڪارڊ گل حيات جي ويب سائيٽ تي“
اسان پنهنجي والد ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ کان سکيو آھي تہ زندگي ڌڻيءَ ۽ ڌرتيءَ-ڌڻين جي امانت ٿيندي آھي. اسان اڃا ڄاوا بہ ڪونہ هئاسين جو بابا سنڌ جي تاريخ سان لاڳاپيل مواد ۽ معلومات جي ميڙي چونڊي شروع ڪئي هئي. بابا جيڪو ڪجھ ميڙي گڏ ڪيو، اهو بخيل بڻجي پنهنجي گوڏن هيٺان ڪونہ لڪايو. پر ان کي ويب سائيٽ تي رکي پنهنجي ماروئڙن کي مفت ۾ آڇيو. ويب سائيٽ تي سنڌ جي تاريخ بابت هزارين صفحا موجود آھن. ان مان جيترو فائدو ٻيا وٺن ٿا، اوترو پنهنجا نہ ٿا وٺن.
مسلم ليگ بابت مواد اسان جي وڏڙن سياسي بصيرت ۽ دور انديشيءَ جي مستند ڪهاڻي آھي. مسلم ليگ جو پهريون صدر ۽ آخري صدر سنڌي هئا. پاڪستان کان اڳ مسلم ليگ جو پهريون ۽ آخري ساليانو اجلاس سنڌ ۾ ٿيو. سائين جي.ايم.سيد جي مهرباني ۽ قيادت ۾ سنڌ اسيمبليءَ پاڪستان جي حق ۾ ٺھراءُ پاس ڪيو.
سنڌ ۾ مسلم ليگ ٺھي تہ لڳ ڀڳ ٽيھ سال ان کي مرڪزي مسلم ليگ طرفان الحاق نہ مليو. 1938 کان پوءِ آل انڊيا مسلم ليگ سنڌ ۾ پير پاتو .
1906 کان وٺي ويندي 1947 تائين مسلم ليگ جو جيترو مواد گل حيات جي ويب تي موجود آھي، اهو ۽ اهڙو ڪنهن بہ ويب يا ذاتي لائبرريءَ ۾ ڪونهي. جيڪو تمام اهم ۽ ناياب مواد اسان جي ويب تي آھي، اها سنڌ مسلم ليگ ۽ آل انڊيا مسلم ليگ جي باهمي خط وڪتابت آھي ۽ اها 1917 کان 1947 تائين جي آھي. انهيءَ خط و ڪتابت ۾ اسان جي اڻ-ٻڌايل سياسي تاريخ موجود آھي.
هن وقت تائين اسان جي ويب تي مسلم ليگ بابت جيڪو مواد موجود آھي، ان جو مختصر وچور هيٺ ڏيان ٿو:
1. A CHRONOLOGY 1906 TO 1947
2. PROCEEDINGS OF THE SIND LEGISLATIVE ASSEMBLY OFFICIAL REPORT VOL. XVII-No. 6 WEDNESDAY, THE 3RD MARCH 1943. KARACHI 1943
3. COMMUNAL POLITICS, SINDHI SEPATATISM, AND THE CREATION OF PAKISTAN 1920-1951
4. APPENDICES All India Muslim League
5. FIRST PHASE OF SINDH MUSLIM LEAGUE
6. سنڌ مسلم ليگ جون سر گرميون پارٽ 1
7. SINDH MUSLIM LEAGUE AND ITS ACTIVITIES (1937-1947)
8. سنڌ مسلم ليگ جون سر گرميون
9.All-India Muslim League First Session Karachi, December 29-30, 1907.
10 CORRESPONDENCE 1912-38
11. CORRESPONDENCE 1939-42
12. CORRESPONDENCE 1942-43
13. CORRESPONDENCE 1944
14. A History of Sindh from a Regional Perspective: Sindh and Making of Pakistan
15. پاڪستان جو صحيح رستو !(رئيس اعظم) پير بخش شجراع سکر
16. پيغامِ حق يعني مُسۡلِمۡ ليۡگ ۽ ڪانگريس جي حقيقت (غلام احمد نظامي ڪراچي)
17. سنڌ ۾ مُسلم ليگ جي ضرورت (حاجي سر هارُون ايم، ايل، اي ڪراچي)
18. پاڪستان ۽ 1 کنڊ هندوستان جو خيالي خاڪو (نذير حسين ) سال 1942
19. اسان جو پاڪستان (خاص مضمون) طاهره اعجاز حسين آغا ميمبر سنڌ پراونشل مسلم ليگ ڪائونسل
20. Pakistan Resolution by Sindh Assembly
21. Sindh Muslim League Full Introduction
d/political-parties/sindh-muslim-league
