1933ع

ڊسٽرڪٽ لاڙڪاڻي بورڊ ۾ هن سال چونڊجي آيل ميمبر هئا: عبدالهادي ٻگهيو، عبدالحق ڀٽو، احمد خان ڀٽو، آئلداس ماڌو راس، علي حسن هڪڙو، الله داد تنيو، فقير محمد انڙ، فريد الدين جتوئي، گوڪلداس ميولداس، حاجي امير عليلاهوري، حاجي جان محمد چانڊيو، حسن علي اسراڻ، ڄيٺانند نارو مل نصيرآبادي، قادر بخش تنيو، محمد ايوب کهڙو، محمد صديق وڳڻ، نبي بخش ڀٽو ۽ پرپداس سخاوتراءِ.

ان کان سواءِ سرڪار طرفان جيڪي مهرٿاڦيل ميمبر ٿيا، اهي هئا: لاڙڪاڻي جو اسسٽنٽ يا ڊپٽي ڪليڪٽر، قمبر جو اسسٽنٽ يا ڊپٽي ڪليڪٽر، آسودومل نچومل، ڀوڄراج هربخشاڻي، حاجي امام بخش ماهوٽو ۽ سرشاهنواز ڀٽو.

1933ع

هن سال ضلعي لاڙڪاڻي جي مختلف تعلقن جي بورڊس لاءِ جيڪي ميمبر چونڊجي آيا هئا:

تعلقو رتوديرو: احمد خان ڀٽو، علي نواز گهانگهرو، الله بخش جلباڻي، غلام قادر ڊکڻ، جان محمد ابڙو، قائم الدين ڀٽو، محمد صالح ڊکڻ، نبي بخش ڀٽو.

شهدادڪوٽ: الله ورايو جروار، در محمد مغيري، فتح محمد مستوئي، گوبندرام آشيرام، گل محمد مستوئي، حاجي دريا خان مستوئي، الاهي بخش جروار، ڪيولرام، نيڪ محمد ڊکڻ، پير بخش کهاوڙ، ولي محمد کوکر، ، ولي محمد پلهه.

ڏوڪري تعلقو: عبدالڪريم انڙ، دريا خان جوڻيجو، ڏتارام، فريدالدين جتوئي، خدا بخش سيهڙ، محمد خان جوڻيجو، محمد اويس ٻگهيو، رسول بخش گاڏهي، رسول بخش انڙ، ساجنداس، صاحب ڏنو جوڻيجو.

لاڙڪاڻو: علي گوهر لاهوري، علي گوهر جماراڻي، دوست محمد کهڙو، غلام محمد ڪلهوڙو، جان محمد سانگي، محمد ايوب کهڙو، محمد نواز کهڙو، نامو مل، نور محمد شاهه، پريل سنگ، رسول بخش چانڊيو ۽ صاحب خان جوڻيجو.

ميروخان: عبدالرزاق ڀٽو، اعتبار خان جوڻيجو، امير بخش مهيسر، بچل خان تنيو، داد محمد چانڊيو، غلام عمر مستوئي، حاجي الله بخش، جان محمد چانڊيو، ڪرم خان گوپانگ، نارائڻ داس اڌو مل، ساڌو رام طوطا سنگ ۽ يارو خان چانديو.

وارهه: الله ڏنو پنهور، عبدالرحمان ڪلهوڙو، علي مراد کهاوڙ، الله بخش ڪلهوڙو، لعل بخش تنيو، گرڏتو مل، گوبند رام، قادر بخش تنيو، ڪريم بخش کهاوڙ، محمد عالم ڦلپوٽو ۽ ولي محمد لاکو.

قمبر: عبدالحميد کٽي، احمد علي اسراڻ، علي حسن هڪڙو، الهداد خان تنيو، غلام علي اسراڻ، گل محمد ابڙو، حاجي رب رکيو لاکو، حاجي يعقوب لاکو، جمعيت راءِ، ڪيسومل، مٺل خان شيخ ۽ محمد پناهه چانڊيو.

1933ع

سرڪار ضلعي لاڙڪاڻي جي سمورن تعلقن جي لوڪل بورڊن لاءِ جيڪي ميمبر ٿاڦيا اهي هئا:

شهدادڪوٽ: احمد نواز جمالي، آنند رام، مير احمد خان چانڊيو ۽ شهدادڪوٽ جو مختيارڪار.

وارهه: آئلداس، ڪيولداس، محمد صديق وڳڻ ۽ وارهه جو مختيارڪار

قمبر: حاجي علي حسن هڪڙو، جيرامداس، خليفو درگاهي الله ڏنو ۽ قمبر جو مختيارڪار.

ڏوڪري: نارومل، رسول بخش جتوئي، ساڌو سنگ ۽ ڏوڪريءَ جو مختيارڪار.

لاڙڪاڻو: ميهر چند، محمد پناهه ڪلهوڙو، ساجنداس ۽ لاڙڪاڻي جو مختيارڪار.

ميروخان: چئنومل، گھلام رسول ڪلهوڙو، پير بخش کوکر ۽ ميروخان جو مختيارڪار.

رتوديرو: الله بخش هڪڙو، آسنداس، گوڪلداس ۽ رتيديري جو مختيارڪار.

1 جنوري 1933ع

تعلقي ميروخان جي ڳوٺ ڪرم خان گوپانگ ۾ جمعي خان گوپانگ جي گهر ۾ گل حسن گوپانگ جي ولادت ٿي، جنهن 39 سال استاد طور خدمتون سرانجام ڏنيون ۽ ”شاد“ جي تخلص سان مشهور عوامي شاعر ٿيو، شاعري جا پنج ڪتاب شايع ٿيس ۽ 1997ع (5 جون) ۾ وفات ڪيائين.

9 جنوري 1933ع

سرائي حاجي خان نبي بخش ولد وڌيو خان چانڊيو، جيڪو پنهنجي وقت جو خلافتي هو ۽ خلافت تحريڪ جي زماني ۾ ڪمشنر جي درٻار جي ڪرسيءَ تان دستبردار ٿيو، سو وفات ڪري ويو، مرحوم ڳوٺ مراد علي خان چانڊيي، تعلقي سڪرنڊ جو ويٺل هو.

26 جنوري 1933ع

ڪراچيءَ ۾ ”سنڌ هندو ڪانفرنس“ ٿي، جنهن ۾ سنڌ جي بمبئي کان عليحدگي جي سخت لفظن ۾ مخالفت ڪئي وئي.

30 جنوري 1933ع

هاسارام پهناڻي4 جي ايڊيٽريءَ ۾ سکر مان هفتيوار ”نيو سنڌ ٽائيم“ اخبار جاري ٿي، جيڪا سکر جي ”اپر سنڌ پريس“ ۾ ڇپبي هئي، هن اخبار ۾ ڏيهي خبرن کان سواءِ سياسي، سماجي ۽ هندو ڌرمي مواد به شايع ٿيندو هو.

5 فيبروري 1933ع

جماعت ”سنڌ آزاد ڪانفرنس“ جي ورڪنگ ڪاميٽي جي گڏجاڻي ٿي، جنهن ۾ اهو فيصلو ڪيو ويو ته سنڌ جي عليحدگي خلاف هلايل هندن جي تحريڪ جو ڀرپور جواب ڏنو وڃي، ان لاءِ پير علي محمد شاهه راشديءَ تي ڪم رکيو ويو ته هو ان ڏس ۾ قلمي جهاد ڪري.

7 فيبروري 1933ع

ڪراچيءَ ۾ ”سنڌ سيپريشن“ جي ورڪنگ ڪميٽيءَ جي گڏجاڻي ٿي.

9 فيبروري 1933ع

بدين ۾ حزب الله ڪيمپ جي لڳ ڀڳ ساڍن ٽن سو رضاڪارن کي هن تاريخ تائين گرفتار ڪيو ويو، اهي رضاڪار لواري حج روڪڻ لاءِ ستياگرهه ڪرڻ واسطي اتي ڪيمپ هڻي ويٺا هئا.

12 فيبروري 1933ع

خانبهادر مير غلام محمد خان ولد مير محمد خان وفات ڪري ويو، مرحوم سنڌي مسلمانن ۾ تعليم کي عام ڪرڻ لاءِ تعريف جوڳيون خدمتون سرانجام ڏنيون، ٽنڊي باگي ۾ ڇوڪرن ۽ ڇوڪرين جا اسڪول کوليائين، سنڌ جي هندو خواهه مسلمانن کي اسڪالرشپون ڏئي کين اعليٰ تعليم حاصل ڪرڻ جا موقعا ڏنائين، ڊاڪٽر دائودپوتو ۽ مير بنده علي خان سندس اسڪالرشپن تي ولايت مان پڙهي آيا.

1 مارچ 1933ع

گورڌن منومل ڪرشناڻي ڳيريلي ۾ ڄائو، 1947ع کان پوءِ لڏي وڃي اُجين ڀارت ۾ ويٺو، سندس شمار مشهور ڪهاڻيڪارن ، ناولنگارن ۽ شاعرن ۾ ٿئي ٿو.

1 کان 2 مارچ 1933ع

انڊين ليجسليٽو اسيمبليءَ ۾ لاڙڪاڻي واسي لالچند نولراءِ هڪ ٺهراءُ پيش ڪيو ته هندستان فلم انڊسٽريءَ کي هٿي ڏيڻ لاءِ فلمن جي خالي ريلن ۽ ٻئي لاڳاپيل سامان تان ”امپورٽ ڊيوٽي“ هٽائي وڃي.

هن ٻئي ڏينهن واري اجلاس ۾ چيو ته سرڪار جو سنڌ مسئلي ڏانهن رويو سرد آهي، هن چيو ته جڏهن ”جوائنٽ پارليامينٽري ڪاميٽي“ ٺاهي وڃي ته ان ۾ ٿورائي وارن کي به مناسب نمائندگي ڏني وڃي.

17 مارچ 1933ع

انگريز سرڪار طرفان آئيني سڌارن بابت وائيٽ پيپر شايع ٿيو، جنهن ۾ سنڌ ۽ اوڙيسا کي الڳ صوبن بنائڻ جي پڌرائي پڻ ڪئي وئي هئي.

22 کان 23 مارچ 1933ع

1 اپريل 1933ع تي دادو ضلعي جي قائم ٿيڻ واري فيصلي جي روشنيءَ ۾ دادو ضلعي جي نامزد ڪليڪٽرن، لاڙڪاڻي ۽ ڪراچيءَ جي ڊسٽرڪٽ لوڪلبورڊس جي صدرن جي ڪانفرنس ٿي، جنهن ۾ اثاثن ۽ انتظامي مامرن جي ورڇ تي غور ويچار ڪري فيصلا ڪيا ويا.

27 مارچ 1933ع

دهلي4 ۾ ”هندو مها سڀا، جي ورڪنگ ڪاميٽيءَ ۽ سينٽرل ليجسليٽو اسيمبليءَ جي هندو ميمبرن جي گڏجاڻي ٿي، جن مان لاڙڪاڻي واسي لالچند نولراءِ به هڪ هئو، هن ۾ ”وائيٽ پيپر“ تي تي ڪلاڪ بحث ڪري ان کي رد ڪيو ويو ۽ اهو فيصلو ڪيو ويو ته 9 اپريل 1933ع تي سموري هندستان ۾ ”وائيٽ پيپر“ خلاف احتجاجي مظاهرا ۽ گڏجاڻيون ڪيون وينديون.

30 مارچ 1933ع

سرشاهنواز ڀٽي جي صدارت هيٺ ڊسٽرڪٽ لوڪلبورڊ لاڙڪاڻي جي ٽه ماهي گڏجاڻي ٿي، جنهن ۾ لاڙڪاڻي، دادو ۽ قمبر جي ڊپٽي ڪليڪٽرن کان علاوه 17 ميمبرن شرڪت ڪئي، دادو ۽ لاڙڪاڻي جي هيءَ آخري گڏيل گڏجاني هئي، ڇو ته 11 اپريل کان دادو ضلعي حيثيت وٺڻ وارو هو، هن اجلاس ۾ 53 فيصلا ڪيا ويا هن اجلاس ۾ ڪي بي کهري، عبدالحق ڀٽي، قادر بخش جتوئي، محمد صديق وڳڻ، احمد خان ڀتي، خداداد خان شاهاڻي، محمد وارث جوڻيجي، سيد اسدالله شاهه، نبي بخش خان ڀٽي، حسن علي خان اسراڻ، سيٺ ڀوڄراج، فريد الدين جتوئي، راءِ صاحب گوڪلداس، علي حسن هڪڙي، الهدادخان تنئي، قادر بخش تنئي ۽ آئلداس شرڪت ڪئي.

13 اپريل 1933ع

صدر ۽ نائب صدر جي چونڊڻ لاءِ ڊسٽرڪٽ لوڪلبورڊ لاڙڪاڻي جو خاص اجلاس ٿيو، جنهن ۾ قمبر ۽ لاڙڪاڻي جي ڊپٽي ڪليڪٽرن کان علاوه سرشاهنواز خان ڀٽي، ڪي بي کهڙي، حاجي علي حسن هڪڙي، محمد صديق وڳڻ، الهداد خان تنئي، حاجي امام بخش ماهوٽي، فقير محمد انڙ، عبدالهادي ٻگهئي، گوڪلداس، سيٺ ڀوڄراج، پرڀداس، آسوديمل، فريد الدين جتوئي، امير علي لاهوري ۽ قادر بخش تنئي شرڪت ڪئي.

پرڀداس جي رٿ ۽ کهڙي جي تائيد تي سر شاهنواز ڀٽي کي بورڊ جي باقي عرصي تائين صدر چونڊيو ويو، اهڙيءَ ريت احمد خان ڀٽي جي رٿ ۽ راءِ صاحب گوڪلداس جي ٽيڪسي تي خانبهادر حاجي امير علي لاهوري کي نائب صدر منتخب ڪيو ويو.

16 اپريل 1933ع

جڏهن سرڪار طرفان آئيني سڌارن بابت پنهنجا ويچار ونڊڻ لاءِ ”وائيٽ پيپر“ جاري ڪيو ويو ته وڏين پارٽين ان تي سخت رد عمل ظاهر ڪيو، هن ڏينهن تي ڪراچيءَ ۾ ”دي ڪراچي انڊين مرچنٽس ايسوسئيشن“ جي گڏجاڻي ٿي، جنهن ۾ ”وائيٽ پيپر“ تي بحث ڪيو ويو ۽ ان کي هڪ اطمينان نه ڏيندڙ سرڪاري قدم قرار ڏنو ويو.

19 اپريل 1933ع

”هندو مها سڀا“ جي سڏ تي سنڌ ۽ هند جي هند مهاسڀائي ماڻهن ”وائيٽ پيپر“ جي خلاف احتجاجي گڏجاڻيون ڪيون ويون، اهڙي گڏجاڻي لاڙڪاڻي ۾ به ٿي.

30 اپريل 1933ع

مراد پور ۾ ”اپر سنڌ خلافت ڪانفرنس“ ٿي، جنهن ۾ ٺهرائن ذريعي ”وائيٽ پيپر“ کي مسترد ڪيو ويو، ”مسلم ڪانفرنس“ جي مطالبن جي تائيد ڪئي وئي، چين سان همدرديءَ ۽ جپان تي ملامت جو اظهار ڪيو ويو، مريد سيٺارجا واري مسجد جي بحالي لاءِ مطالبو ڪيو ويو، خلافتي مفتي سعدالله جي جلاوطني تي سرڪار جي مذمت ڪئي وئي، ماڻهن کي سوديشي سامان لاءِ تاڪيد ڪيو ويو ۽ مسلمانن کي غير شرعي ڪمن کان پاسي ڪرڻ جي تلقين ڪئي وئي.

13 مئي 1933ع

سرشاهنواز ڀٽي جي صدارت هيٺ لاڙڪاڻي ڊسٽرڪٽ لوڪل بورڊ جو اجلاس ٿيو، جنهن ۾ لاڙڪاڻي ۽ قمبر جي ڊپٽي ڪليڪٽرن کان علاوه عبدالحق ڀٽي، محمد صديق وڳڻ، امام بخش ماهوٽي، نبي بخش ڀٽي، الهداد تنئي، فقير محمد انڙ، عبدالهادي ٻگهئي، احمد خان ڀٽي، آئلداس، ڀوڄراج، پرڀداس، امير علي لاهوري، فريد الدين جتوئي، گوڪلداس، آسودو مل، علي حسن هڪڙي، پير بخش گهلوڙ ۽ حاجي يار محمد چانڊئي شرڪت ڪئي.

هن اجلاس ۾ 37 فيصلا ڪيا، جن مان شهدادڪوٽ تعلقي ۾ ٽول ٽيڪس لاڳو ڪرڻ، ڪي بي کهري کي بمبئي پرڳڻي جي لوڪلبورڊن لاءِ قائم ڪيل صلاحڪار بورڊ تي نامزد ڪرڻ، لارن تي درسال 200 رپيا في وٺڻ، ڪي بي کهڙي کي اين اي ڊي ڪاليج جي ڪاليجيئٽ بورڊ تي نامزد ڪرڻ ۽ قادر بخش تنئي کي مسز حامد علي ميٽرنتي هوم لاڙڪاڻي جي مئينجنگ ڪاميٽي تي نامزد ڪرڻ جهڙا فيصلا ذڪر لائق آهن.

15 مئي 1933ع

مها بليشور ۾ ڪراچي ميونسپل بل جي بمبئي ڪائونسل جي سليڪٽ ڪاميٽيءَ جي گڏجاڻي ٿي.

2 جون 1933ع

سرشاهنواز ڀٽي جي صدارت هيٺ ڊسٽرڪٽ لوڪل بورڊ جو اجلاس ٿيو، جنهن ۾ ايڪس آفيشو ميمبرن کان سواءِ سرائي علي گوهر لاهوري، محمد ايوب کهري، نبي بخش ڀٽي، احمد خان ڀٽي، محمد صديق وڳڻ، عبدالحق ڀٽي، حسن علي اسراڻ، پرڀداس، امام بخش ماهوٽي، سيٺ ڀوڄراج، سيٺ آئلداس، سيٺ آسوديمل، راءِ صاحب گوڪلداس، قادر بخش تنئي ۽ عبدالهادي ٻگهئي شرڪت ڪئي، هن اجلاس ۾ 22 فيصلا ڪيا ويا، جن مان گهوگهاري م انگلش ڪلاسز جي منظوري ۽ اسڪول بورد تي چونڊجي آيل ميمبرن جي منظوري جهڙا فيصلا ذڪر لائق آهن.

28 جون 1933ع

ڪراچيءَ ۾ پيپلز پارٽيءَ جي گڏجاڻي ٿي.

17 جولاءِ 1933ع

پير محمد ولد امام بخش سومرو تعلقي ميروخان جي ڳوٺ مبارڪ ڪلهوڙي ۾ ڄائو، اڳتي هلي استاد پيرل قنبر جي نالي سان مشهور ٿيو، شاعراڻي مهارت سبب ڪيترن حڪمران کان انعام حاصل ڪيائين، هن اسٽيج ڊراما به لکيا ۽ ڳچ جيتري مشاعري به ڪئي، شاعري مان ڪجهه حصو ”اگهاڙا پير ٽانڊن تي“ جي عنوان سان شايع ٿيس، هن 1997ع ۾ وفات ڪئي.

19 جولاءِ 1933ع

خانبهادر محمد ايوب کهڙو لنڊن ۾ ”جوائنٽ پارليامينٽري ڪاميٽي“ اڳيان پيش ٿيو ۽ سنڌ جي جدائي جو ڪيس پيش ڪيائين، سندس لنڊن وڃڻ ۽ پهچڻ سنڌ جي تاريخ جو انمول ۽ اڻ وسرندڙ واقعو بڻجي ويو، ڇو ته هو جنهن جهاز ۾ سفر ڪري ويو، تنهن کي ايراني رڻ پٽ ۾ هنگامي طور تي لهڻو پيو، کهري پند ڪري هڪ ڳوٺ مان گڏهه ڪيو ۽ بندر عباس پهچي ٻئي پاڻيءَ واري جهاز ۾ چڙهي وڃي لنڊن پهتو.

20 جولاءِ 1933ع

محمد ايوب کهڙي سنڌ آزاد ڪانفرنس جي ورڪنگ ڪاميٽيءَ پاران جوائنٽ پارليامينٽري ڪاميٽيءَ جي ميمبرن ۾ هڪ ميمورنڊم ورهايو، جنهن ۾ سنڌ جي جدائي جي حق ۾ دليلن سان بحث ڪيو ويو هو.

27 جولاءِ 1933ع

ڦٽن پرسواڻي سوئي چنا ۾ ڄائو، 1947ع کان پوءِ لڏي وڃي الهاس نگر ۾ آباد ٿيو، سندس شمار مشهور ڪهاڻيڪارن، مضمون نگارن ۽ مترجمن ۾ ٿئي ٿو.

آگسٽ 1933ع

لاڙڪاڻي ضلعي ۾ سخت بارش پئي، جنهن ڪري دادو ڪئنال سان لاڳاپيل ڪيترن واٽر ڪورسن ۾ ڏار پئجي ويا ۽ نتيجي ۾ انهيءَ ايراضي ۾ ٻوڏ جهڙو ماحول پيدا ٿي پيو، هن صورتحال ۾ باقراڻي، ڏوڪري، باڊهه ۽ نصيرآباد جا روڊ رستا خراب ٿي پيا، انهن رستن تان ٽول اڳاڙيندڙ ٺيڪيدار پرسرام کي درخواست ڏئي ضلعي لوڪل بورڊ کي گذارش ڪرڻي پئي ته کيس 300 رپين جو نقصان پيو آهي، جيڪو معاف ڪيو وڃي.

2 آگسٽ 1933ع

ڪانگريس طرفان حڪومت خلاف عدم تعاون واري تحريڪ هلي، جيڪا لڳاتار هلڻ کان پوءِ 7 اپريل 1934ع تي ختم ٿي.

30 آگسٽ 1933ع

هوپ ڦل انگلش اسڪول، رام باغ ۾ ”سينٽرل لٽرري گروپ“ جي اهتمام سان ليڪچر پروگرام ٿيو، اي ايم عباسيءَ ”سنڌي ڊراما“ جي موضوع تي ليڪچر ڏنو.

30 آگسٽ 1933ع

ڪراچيءَ جي سينٽرل لٽرري گروپ طرفان هوپ فل اسڪول رام باغ ۾ اي ايم عباسيءَ ”سنڌي ڊرامو“ جي موضوع تي ليڪچر ڏنو.

20 سيپٽمبر 1933ع

ڊاڪٽر ائني بيست گذاري وئي، هن مائي 1847ع ۾ لنڊن ۾ جنم ورتو، هند ۽ سنڌ ۾ هن ٿياسافيءَ کي زور وٺرايو، ٿياسافيڪل سوسائٽي کان سواءِ ”هوم رول ليگ“ به قائم ڪيائين ۽ انهيءَ پليٽ فارم تان سياست ڪيائين، سنڌ جا ناميارا سياستدان جهڙوڪ رئيس غلام محمد ڀرڳڙي ۽ جي ايم سيد ۽ ڪيترا هندو اديب ۽ سياستدان ۽ جمشيد مهتا سندس نظرياتي پوئلڳ ٿي رهيا.

26 سيپٽمبر 1933ع

سر شاهنواز ڀٽي جي صدارت هيٺ ڊسٽرڪٽ لوڪلبورڊ جو اجلاس ٿيو، جنهن ۾ لاڙڪاڻي ۽ قمبر جي ڊپٽي ڪليڪٽرن کان علاوه حاجي امير علي لاهوري، نبي بخش خان ڀٽي، عبدالحق ڀٽي، پير بخش کهاوڙ، الهداد تنئي، امام بخش ماهوٽي، پرڀداس تولاڻي، محمد صديق وڳڻ، حسن علي اسراڻ، عبدالخالق ڀٽو، فريدالدين جتوئي، سيٺ آسودي مل، وڏيري عبدالهادي ٻگهيئي ۽ قادر بخش تنئي شرڪت ڪئي، هن اجلاس ۾ اسڪول بورڊ جي سفارشن جي منظوري، مدرسه ڪاميٽي جي جوڙجڪ، باءِ لاز ۾ ترميم، رٽائر ٿيل استادن کي پينشن ڏيڻ، لاڙڪاڻي مدرسي جا رولس منظور ڪرڻ، 4500 روپين تي درياهه مان پلي مارڻ تي فيض محمد کي ساليانو ٺيڪو ڏيڻ مسلم هاسٽل ڪراچيءَ لاءِ 6000 رپيا ڏيڻ، لاڙڪاڻي مدرسي جي تعليمي معيار نه سڌارڻ تي پرنسپال جي انڪريمينٽ مارڻ، تدريسي ۽ غير تدريسي عملي جا نوان اسڪيل منظور ڪرڻ جهڙا فيصلا ڪيا ويا.

13 آڪٽوبر 1933ع

سکر مان ٺاڪرداس مسند جي ايڊيٽريءَ ۾ هفتيوار ”سوديشي“ اخبار جاري ٿي، جيڪا هڪ سال کن هلي، هيءَ اخبار ”امرپريس“ ۾ ڇپبي هئي.

17 آڪٽوبر 1933ع

سنڌ جي جدا صوبي جي انتظام هلائڻ لاءِ آفيس، رهائش جي بندوبست سان گڏ نون عهدن قائم ڪرڻ بابت سفارشون ۽ تجويزون پيش ڪرڻ لاءِ مقرر ڪيل ڊو ڪاميٽي جي ڪراچيءَ ۾ گڏجاڻي ڪئي، هن ڪاميٽيءَ ۾ مسٽر هيوڊو کان سواءِ ”خانبهادر محمد ايوب کهڙو، سيٺ حاجي عبدالله هارون، قاضي عبدالرحمان، اي ايل پرائيس، مسٽر ميڪلاڪن، مسٽر ڪاولا ۽ ديوان بهادر هيرانند کيمسنگهه ميمبرن طور ڪم ڪيو.

21 آڪٽوبر 1933ع

”بزم ادب ڪراچي“ طرفان ڪراچيءَ ۾ طرحي مشاعرو ٿيو، جنهن طرح هئي.

”مزو انگور جو ميخوار کان پڇ“

هن طرحي مشاعري لاءِ مختلف شهرن مان شاعرن پنهنجو ڪلام موڪليو، جن ۾ لاڙڪاڻي واسي شاعر پڻ هئا.

28 آڪٽوبر 1933ع

هند سرڪار جي رفارمس افيس پنهنجي ٺهراءُ ذريعي ستن ڄڻن تي مشتمل ”سنڌ ايڊمنسٽريٽو انڪوائري ڪاميٽي“ جوڙي ته جيئن سنڌ جي بمبئي کان عليحدگي بعد پيدا ٿيندڙ انتظامي مسئلن جو اڳواٽ حل ڳولهيو وڃي، هن ڪاميٽيءَ جو اڳواڻ/چيئرمين مسٽر ايڇ ڊو، جڏهن ته ايڇ بي ليمبرڪ ان جو سيڪريٽري مقرر ڪيو ويو، مسلمان ميمبرن مان هاجي عبدالله هارون کان سواءِ ٻيو ميمبر خانبهادر محمد ايوب کهڙو هو.

31 آڪٽوبر 1933ع

حيدرآباد ۾ ”هندو مسلم يونٽي ڪانفرنس“ ٿي، جنهن ۾ ڪيترن هندو، مسلم ۽ پارسي اڳواڻن شرڪت ڪئي، سر غلام حسين هدايت الله جي ڪوششن سان سڏايل هي ميڙاڪو ٿيا، سافيڪل هال ۾ ٿيو، هن ۾ ”چونڊن جي گڏيل سرشتي“ جي حق ۾ ۽ ”هندو مسلم اتحاد“ جي حوالي سان تفصيلي ڳالهيون ڪيون ويون، لاڙڪاڻي واسين پڻ هن ڪانفرنس ۾ پاڻ ملهايو، مسلمان اڳواڻن مان خانبهادر محمد ايوب کهڙي هن ڪانفرنس ۾ شرڪت ڪئي.

18 نومبر 1933ع

بزم ارب ڪراچيءَ طرفان مشاعرو ٿيو، جنهن جي مصرع طرح هئي:

”هيءَ زندگي اسان جي مثل حباب آهي“

هن مشاعري ۾ جن شاعرن ذاتي خواهه قلمي حصو ورتو، تن مان حڪيم فتح محمد سيوهاڻي، لعلچند ”مجروح“، هدايت علي ”نجفي“، قادر بخش ”بشير“، حاجي محمود ”خادم“ غلام احمد ”نظامي“  ۽ محمد بخش ”واصف“ جا نالا ذڪر لائق آهن.

19 نومبر 1933ع

حڪيم فتح محمد سيوهاڻي جي صدارت ۾ قائم ڪيل ”سنڌي سڌار سوسائٽي“ طرفان ڪراچي اڪيڊمي هال ۾ مشاعرو ٿيو، ”قادر جي قدرت“ جي موضوع تي سڏايل هن مشاعري جي صدارت غلام علي چاڳلا ڪئي، هن ۾ ڪيترن ئي هندو خواهه مسلمان شاعرن پنهنجو ڪلام پڙهيو.

16 ڊسمبر 1933ع

شيخ عبدالله ”عبد“ جي ڪوششن سان قائم ٿيل ”مجلس مشاعره“ طرفان ڪراچيءَ ۾ مشاعرو ٿيو، جنهن لاءِ ”يا الاهي شل سدائين يار محفل ۾ رهي“ جي طرح مصرع ڏني وئي هئي.

16 دسمبر 1933ع

”بزم ادب“ ڪراچيءَ طرفان ڪراچيءَ ۾ طرحي مشاعرو ٿيو، جنهن لاءِ طرح هئي.

”يا الاهي شل هميشه يار محفل ۾ رهي“

هن مشاعري لاءِ مختلف شهرن مان شاعرن پنهنجو ڪلام موڪليو، جن ۾ لاڙڪاڻي واسي شاعر پڻ هئا.

16 ڊسمبر 1933ع

سر شاهنواز ڀٽي جي صدارت هيٺ ڊسٽرڪٽ ڪائونسل جو اجلاس ٿيو، جنهن ۾ محمد ايوب کهڙي، پير بخش کهاوڙ، جان محمد چانڊئي، نبي بخش ڀتي، الهداد تنئي، فقير محمد انڙ، عبدالهادي ٻگهئي، امام بخش ماهوٽي، پرڀداس تولاڻي، سيٺ آسوديمل، آئلداس گوڪلداس، عبدالخالق ڀٽي، محمد صديق وڳڻ، امير علي لاهوري، قادر بخش تنئي، عبدالحق ڀٽي، فريد الدين جتوئي ۽ سيٺ ڀوڄراج شرڪت ڪئي.

هن اجلاس ۾ تعلقي لاڙڪاڻي جي ٽن اسڪولن کي 2 رپيا درماهه ٻيڙي ڀاڙو ڏيڻ، ضلعي اندر روڊن ۽ پلين جي مرمت تي ايندڙ خرچ جي منظوري ڏيڻ، اسڪولي ٻارن لاءِ ڪونين وٺڻ، فريد الدين جتوئي کي انڊين ريڊ ڪراس جي مئينجنگ ڪاميٽي لاڙڪاڻي تي نامزد ڪرڻ، شهدادڪوٽ لاڙڪاڻي ۽ ڏوڪري ۾ ميٽرنٽي هوم قائم ڪرڻ، ضلعي ۾ گشتي ميڊيڪل آفيسر مقرر ڪرڻ ۽ ترقياتي ڪم ٺيڪي تي ڏيڻ جا فيصلا ڪيا ويا.

20 ڊسمبر 1933ع

لاڙڪاڻي جي آنند شيوا منڊليءَ ضلعي جي لوڪل بورڊ کي درخواست ڪئي ته ان کي ڊسپينسري هلائڻ لاءِ گرانٽ ڏني وڃي، ڊسٽرڪٽ بورڊ پنهنجي اجلاس مورخه 14 مارچ 1934ع تي پنهنجي فيصلي نمبر 3 موجب منڊليءَ کي 240 رپيا في سال جي حساب سان گرانٽ ڏيڻ جو فيصلو ڪيو.

22 ڊسمبر 1933ع

غلام النبي ولد جمعو خان جروار، تعلقي شهدادڪوٽ جي ڳوٺ گل محمد جروار ۾ ڄائو، هن اڳتي هلي ڊاڪٽر نذير احمد جروار جي نالي سان حڪمت ۽ علم و ادب جي دنيا ۾ شهرت پاتي، ناميارو شاعر ٿي گذريو، ان کان سواءِ تاريخ جي موضوع تي ڪتاب لکيائين، سندس سنڌي، اردو، سرائڪي ۽ فارسيءَ ۾ ڪيترو ڪلام چيل آهي. هن 1994ع ۾ وفات ڪئي.

26 ڊسمبر 1933ع

ٺيڪيدار، سنڌ خلافت ڪاميٽيءَ جو سابق نائب صدر، بمبئي ليجسليٽو ڪائونسل جو ميمبر، سنڌ جي جدائي واري تحريڪ ۾ سرگرميءَ سان حصو وٺندڙ ۽ ڪراچي ڪانگريس ڪاميٽي جو سابق نائب صدر بابا حاجي مير محمد ولد بلوچ خان سيلا وٽو وفات ڪري ويو.