1932ع

لاڙڪاڻي ڪانگريس ڪاميٽي جي گونڊرام ڄيٺسنگ (تحريڪ دوران ڏهون ڊڪٽيٽر) ۽ مورسنگ (پهرين ڊڪٽيٽر) کي ڇهه مهينا جيل ۽ هڪ سو روپيا ڏنڊ جي سزا ڏني وئي، اهڙي طرح ڪانگريسي ورڪر لالچند کي وري ڏهه مهينا جيل جي سزا ڏني وئي.

1932ع

ملان ابڙي جي ويٺل نامور خلافتي اڳواڻ مولوي حاجي احمد ملوي ولد فضل محمد جي وفات ٿي، هن حيدرآباد ۾ تعليم ورتي ، ڳچ عرصو بلوچستان ۾ رهيو، مٺڙيءَ ۾ مدرسو کوليائين ۽ آخر ۾ ٻني ٻارو ڪري وقت گذاريائين.

1932ع

لاڙڪاڻي واسي شاعر ۽ قلم ڌڻي حاجي محمود ”خادم“ جي ڪوششن سان ڪراچيءَ ۾ ”سنڌي سڌار سوسائٽي“ قائم ٿي، جنهن لاءِ حڪيم فتح محمد سيوهاڻي کي صدر، حاجي محمود ”خادم“ ۽ جي اين ناگراڻي کي نائب صدر، گوپي رام رکياڻي کي سيڪريٽري، شيخ عبدالله ”عبد“ کي جوائنٽ سيڪريٽري ۽ ڪشنچند ناگراڻي کي خزانچي مقرر ڪيو ويو، هن سوسائٽي سنڌي ادب ۾ تنقيد ۽ شاعريءَ ۾ موضاعتي شاعريءَ کي فراغ ڏيڻ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو.

5 جنوري 1932ع

بمبئي سرڪار پنهنجي حڪم نامي ذريعي سنڌ ۽ هند ۾ قائم ٿيل ڪانگريس ڪاميٽيون ۽ انهن جون ذيلي تنظيمون بندش هيٺ آنديون، لاڙڪاڻي ضلعي ۾ جن تنظيمن تي بندش پئي اهي هيون: ڊسٽرڪٽ ڪانگريس ڪاميٽي (لاڙڪاڻو)، سٽي ڪانگريس ڪاميٽي (لاڙڪاڻو)، ڪانگريس ڪاميٽي (قمبر)، نوجوان ڀارت سڀا (لاڙڪاڻو) ۽ بائڪاٽ ڪاميٽي (لاڙڪاڻو).

13 جنوري 1932ع

سياست جي هنگامي صورتحال کي منهن ڏيڻ لاءِ بمبئي سرڪار ٻه حڪم ناما جاري ڪري ضلعي لاڙڪاڻي جي هنن فرسٽ ڪلاس مئجسٽريٽن کي اسپيشل مئجسٽريٽ جا اختيار ڏنا: مسٽر گرين، چئنراءِ ڪشنچند، جي  جي ڊريو، گرڏنومل بخت راءِ، گوبند رام جهمٽمل ۽ آغا عبدالنبي.

انهن کي سمري ڪورٽ جا اختيار ڏنا ويا، جن ٻين کي سمري ڪورٽ جا اختيار ڏنا ويا اهي هئا: شاهه محمد، جي واءِ مرزا، ڪشنچند ڪندنداسي، حسن علي سومرو ۽ منگهاسنگ گلاب سنگ.

26 جنوري 1932ع

”سنڌي سڌار سوسائٽي“ جي سهاري هيٺ ڊي جي سنڌ ڪاليج جي هال ۾ مشاعرو منعقد ٿيو، هن مشاعري جي صدارت مير ايوب خان ڪئي ۽ مشاعري جو عنوان هو ”حب وطن“

26 جنوري 1932ع

حاجي مهمود ”خادم“ جي ڪوششن سان قائم ٿيل ”سنڌي سڌار سوسائٽي“ طرفان ڪراچي جي ڊي جي ڪاليج هال ۾ مشاعرو ٿيو، هن مشاعري جي صدارت مير ايوب خان ڪئي ۽ ان لاءِ عنوان هيو .حب وطن“

لاڙڪاڻي واسي شاعرن مان به ڪيترن هن مشاعري لاءِ پنهنجا شعر تخليق ڪيا.

31 جنوري 1932ع

سنڌ ۾ ڪانگريس حڪومت خلاف سول نافرمانيءَ واري تحريڪ جو آغاز ٿيو، جيڪا 9 مئي 1933ع کان 1 آگسٽ 1933ع جي وقفي سان 7 اپريل 1934ع تائين هلي.

12 فيبروري 1932ع

گورنر ان ڪائونسل، انڊين ڪرمنل لا امينڊمينٽ ائڪٽ آف 1908 هيٺ حيدرآباد ضلعي جي ڪانگريسي ڪاميٽيءَ ۽ ان جي ذيلي شاخن کي غير قانوني ٺهرايو.

17 فيبروري 1932ع

ڪراچيءَ ۾ سنڌ سينٽرل ڪوآپريٽو بينڪ جي ڊائريڪٽرز ۽ ميمبرن جي گڏجاڻي ٿي.

4 مارچ 1932ع

سموري سنڌ ۾ جتي جتي ڪانگريس پارٽيءَ جو شاخون هيون، اتي ”مهاتما گانڌي جي گرفتاريءَ جو ڏينهن“ ملهايو ويو، ڪانگريس وقت جي سرڪار جي انهيءَ قدم جي مذمت ڪئي ۽ گانڌي جي کي آزاد ڪرڻ جو مطالبو ڪيو.

12 مارچ 1932ع

بمبئي ليجسليٽو ڪائونسل جي اجلاس ۾ سر شاهنواز ڀٽي، راءِ بهادر ڪالي جي موشن تي ڳالهائيندي ان ڳالهه جي مخالفت ڪئي ته گول ميز ڪانفرنس جي سب ڪاميٽين جي ڪم کي بهتر بنائن ۽ سڌارن کي يقيني بنائڻ لاءِ گورنر جي مختلف پارٽين جي اڳواڻن جي ڪانفرنس سڏائي، ڀٽي وڌيڪ چيو ته هن موشن جي نه ته ضرورت آهي ۽ نه وري ڪا اهميت آهي، ڇو ته منجهائيندڙ حالتون سرڪار نه پر ڪانگريس پيدا ڪيون آهن.

21 مارچ 1932ع

 لاهور ۾ علامه اقبال جي صدارت ۾ ”آل انڊيا مسلم ڪانفرگس“ ٿي، جنهن ۾ سنڌ مان حاجي عبدالله هارون ۽ شيخ عبدالمجيد به شرڪت ڪئي، ڪانفرنس ۾ شرڪت ڪندڙن وڏو گوڙ ڪيو، شيخ عبدالمجيد اسٽيج سنڀالي مائيڪ تي ماڻهن کي صبر ڪرڻ لاءِ چيو، ان تي ماڻهن مان آواز اٿيو ته ”سنڌيءَ کي ٻڌو، سنڌيءَ کي ٻڌو“، ان کان پوءِ شيخ عبدالمجيد جي نالي پٺياڻ ڄاڻ طور ”سنڌي“ لفظ جو اضافو ٿيو.

اپريل 1932ع

مولوي عبدالله بنگلديرائي وفات ڪئي، هن ديني علم چاليهه ورهيه بنگل ديري ۾ مدرسو هلايو، پاڻ ناميارو طيب به هئو، هن ”خلافت تحريڪ“ ۽ ”جمعيت العلماءِ سنڌ“ جي پليٽ فارم تان سياسي خدمتون به سرانجام ڏنيون.

5 اپريل 1932ع

سنڌ جي جدائي لاءِ مالي ڪميٽيءَ ڪراچيءَ ۾ اچي جاچ ڪئي.

10 اپريل 1932ع

پير علي محمد شاهه ۽ پير حسام الدين شاهه راشديءَ جي ڪوششن سان قائم ٿيل ”بزم مشاعره“ سکر طرفان سکر ۾ طرحي مشاعرو ٿيو ٿيو، جنهن لاءِ طرح هئي:

”دل ۾ هزارين درد اٿم چشم تر نه ٿي“

هن مشاعري لاءِ لاڙڪاڻي واسي شاعرن مان به ڪيترن پنهنجا شعر تخليق ڪيا.

10 اپريل 1932ع

راشدي برادران طرفان قائم ڪيل ”بزم مشاعري“ سکر جي سهاري هيٺ هڪ مشاعرو ٿيو، جنهن جي مصرع طرح هئي:

”دل ۾ هزارين در اٿن چشم تر نه ٿي“

11 اپريل 1932ع

ضلعي حيدرآباد خلافت ڪاميٽيءَ جي گڏجاڻي ٿي، هن گڏجاڻيءَ ۾ ايندڙ سال لاءِ عهديدارن جي چونڊ ڪئي وئي، هن گڏجاڻيءَ جي ڪاروائي ۽ چونڊيل عهديدارن جو تفصيل گل حيات جي ويب سائيٽ تي ”خلافت ڪاميٽي“ واري حصي ۾ موجود آهي.

16 اپريل 1932ع

شڪارپور جي ڄيٺمل پرسرام جي صدارت هيٺ سنڌ ساهت سميلن (سنڌ ادبي ڪانفرنس) ٿيو، هن ڪانفرنس جي استقباليه ڪاميٽيءَ جو چيئرمين مرزا غلام مصطفيٰ ۽ سيڪريٽري آغا صوفي هئا.

موقعي تي طرحي مشاعرو ٿيو، جنهن لاءِ طرح هئي:

”تنهنجو عارض مہ تابان، تنهنجو رخ نير انور“

هن سهيلن ۽ مشاعري ۾ لاڙڪاڻي مان ميان غلام عباس ”جوش“، جان محمد صوفي ”گلشن“، ڪشنچند ”بيوس“ رام پنجواڻي، يار محمد صديقي ”مشتاق“، واحد بخش ”عاشق“، عبدالوهاب ”ناظم“ ۽ حاجي محمود ”خادم“ شرڪت ڪئي.

18 اپريل 1932ع

شيخ عبدالمجيد سنڌيءَ جي صدارت هيٺ ڪراچيءَ ۾ ”سنڌ آزاد ڪانفرنس“ ٿي، هن ڪانفرنس ذريعي سنڌي عوام ۽ خاص طور تي سنڌي مسلمانن کي سنڌ بمبئي کان الڳ ڪرڻ واري ڳالهه تي هم راءِ ۽ هم خيال ٿيڻ لاءِ زور ڀريو ويو.

18 اپريل 1932ع

ڪراچيءَ ۾ ”سنڌ آزاد ڪانفرنس“ ٿي، جنهن ۾ خانبهادر کهڙي ۽ لاڙڪاڻي جي ٻين مکيه سياسي اڳواڻن ڀرپور حصو ورتو.

18 اپريل 1932ع

ڪراچيءَ ۾ سنڌ جي جدائي لاءِ ڪانفرنس ٿي.

18 اپريل 1932ع

شيخ عبدالمجيد سنڌيءَ جي صدارت هيٺ ڪراچيءَ ۾ ”سنڌ آزاد ڪانفرنس“ ٿي، جنهن ۾ حاجي عبدالله هارون، ميران محمد شاهه، مير محمد بلوچ، جي ايم سيد کان سواءِ لاڙڪاڻي واسي محمد ايوب کهڙي به شرڪت ڪئي، هيءَ ڪانفرنس سنڌ کي بمبئي کان الڳ ڪرڻ واري تحريڪ جو حصو هئي.

23 اپريل 1932ع

انڊيا گورنمينٽ جي مالي سيڪريٽري مسٽر برين جي چيئرميني ۾ ”سنڌ سييريشن ڪانفرنس“ ٿي، جنهن ۾ مسلمانن، هندن، پارسين ۽ ڪرستانن جي نمائندن ميمبر طور شرڪت ڪئي، لاڙڪاڻي واسين مان لالچند نولراءِ، خانبهادر محمد ايوب کهڙي ۽ سر شاهنواز ڀٽي به ميمبر طور ڪانفرنس جي گڏجاڻين ۾ شرڪت ڪئي، هن ڪانفرنس جي آخري گڏجاڻي 17 مئي 1932ع تي ٿي، ”سنڌ سيپريشن ڪانفرنس“ جي سموري رپورٽ ”گل حيات“ ۾ موجود آهي.

25 اپريل 1932ع

سنڌ جي بمبئي کان عليحدگي واري مسئلي تي قائم ڪيل سرڪاري ”برئن ڪاميٽي“ جي گڏجاڻي ٿي، انهيءَ حوالي سان سرڪار جيڪي به ڪاميٽيون ٺاهيون، انهن جون رپورٽون ڪتابي صورت ۾ شايع ڪرايو، هن ڪاميٽيءَ جي رپورٽ گل حيات ۾ موجود آهي.

25 اپريل 1932ع

برطانيه جي وزيراعظم جي خواهش تي هند سرڪار ”سنڌ ڪانفرنس“ جوڙي ته جيئن سنڌ جي بمبئي کان عليحدگي واري مسئلي تي غور ويچار ڪري، ڪانفرنس جو اجلاس هن تاريخ کان شروع ٿيو ۽ ان جي آخري گڏجاڻي 17 مئي 1932ع تي ٿي، هن ڪانفرنس ۾ سنڌ جي مسلمانن، ڪرستانن ۽ هندو اڳواڻن شرڪت ڪئي. لاڙڪاڻي واسين مان سرشاهنواز ڀٽو ۽ محمد ايوب کهڙو به ميمبر طور شريڪ ٿيا، سنڌ ڪانفرنس جو اڳواڻ برين هئو، مسلمان اڳواڻن ڀرپور نموني سنڌ جي جدائي جو ڪيس پيش ڪيو.

12 مئي 1932ع

ٻالڪرش ڊي ڪمل، مٺي ضلعي ٿرپارڪر ۾ ڄائو، جيڪو اڳتي هلي ”سرتاج“ جي تخلص سان شاعر مشهور ٿيو ۽ ان کان سواءِ چترڪاريءَ ۾ به پنهنجا جوهر ڏيکاريائين، هي صاحب 1947ع کان پوءِ لڏي وڃي جئپور ۾ آباد ٿيو.

13 مئي 1932ع

گورنر ان ڪائونسل ”انڊين ڪرمنل لا امينڊمينٽ ائڪٽ (1908 جوXIV)“ هيٺ ڪراچي ۽ نواب شاهه ۽ ٻين ضلعن جي ڪانگريس ڪاميٽين ۽ انهن جي ذيلي شاخن کي غير قانوني قرار ڏنو.

21 ۽ 22 مئي 1932ع

خانبهادر محمد ايوب کهڙي جي صدارت ۾ ”پنجيب سنڌ اسڪول بورڊ ايسوسئيشن“ جي ڪانفرنس ٿي.

23 مئي 1932ع

ملير جي فرسٽ ڪلاس جاگيردار سردار ڄام بجار خان جي صدارت هيٺ حاجي پير بخش بلوچ جي باغ ۾ 600 ماڻهن جي گڏجاڻي ٿي، جنهن ۾ ”ملير زميندارس ايسوسئيشن اينڊ بس سروس“ ٺاهي وئي، موٽر بس ڪمپني ٺاهڻ لاءِ پنجاهه هزار جي موڙي تجويز ڪئي وئي ۽ ڏهن روپين جو شيئر مقرر ڪيو ويو ۽ اهو فيصلو ڪيو ويو ته هڪ ماڻهو وڌ ۾ وڌ ڏهه شيئر خريد ڪري سگهي ٿو، اهو به فيصلو ڪيو ويو ته 12 موٽر بسون خريد ڪري سرڪاري منظوري کان پوءِ مکيه رستن تي هلايون وڃن، انهيءَ موقعي تي جيتوڻيڪ 300 ميمبر ڪيا ويا، پر پوءِ به اهو فيصلو ڪيو ويو ته موٽر بس خريد ڪرڻ لاءِ زميندار رقم ڏئي، جيڪا موڙي گڏ ڪرڻ کان پوءِ کيس واپس ڪئي ويندي.

23 مئي 1932ع

ملير ڪراچي ۾ حاجي پير محمد بلوچ جي باغ ۾ لڳ ڀڳ ڇهه سئو ماڻهن جي گڏجاڻي ٿي، جنهن جي صدارت سردار ڄام بجار خان ڪئي، هن گڏجاڻيءَ ۾ ”ملير زميندار ايسوسئيشن“ جو بنياد رکيو ويو ۽ ان لاءِ سردار ڄام بجار خان کي صدر، وڏيري يار محمد کي نائب صدر، ايم اي خان کي جنرل سيڪريٽري حاجي پير محمد بلوچ کي خزانچي ۽ ملان محمد يعقوب هوٽل والا کي نائب خزانچي مقرر ڪيو ويو.

هن گڏجاڻيءَ ۾ فيصلو ڪيو ويو ته ملير کان ڪراچيءَ تائين هلائڻ لاءِ ٻارنهن موٽر بسون خريد ڪيون وينديون، ان لاءِ ميمبر پنجاهه هزار روپيا گڏ ڪري ڪمپني ٺاهيندا، انهيءَ ڪمپنيءَ جي هڪ حصي جي قيمت ڏهه روپيا هوندي، بسون خريد ڪري واسطيدار عملدارن کان روٽ پرمٽ ۽ اجازت ورتي ويندي.

24 مئي 1932ع

سنڌ جي ڪمشنر آر اي گبسن پريس نوٽ جاري ڪري ڪراچيءَ جي مکيه رستن تي خانگي موٽر بس سروس هلائڻ جي اجازت ڏني، انهيءَ سلسلي ۾ ڊسٽرڪٽ مئجسٽريٽ، ايس پي، ڪراچي ميونسپالٽي جي نمائندي، ڪراچي ڇانوڻيءَ جي ايگزيڪيوٽو آفيسر ۽ بس مالڪن جي ٻين نمائندن تي ٻڌل ٽريفڪ ايڊوائيزري ڪاميٽي جوڙي ته جيئن شروع ٿيندر موٽر بس سروس لا3 قاعدا قانون تجويز ڪن.

25 مئي 1932ع

ڪرشن سندرداس وڇاڻي (ڪرشن راهي) لاڙڪاڻي ۾ ڄائو، 1947ع جي ورهاڱي کان پوءِ پنهنجي وطن جا وڻ ڇڏي بمبئي ۾ آباد ٿيو، سندس شمار مشهور ليکڪن ۽ مشاعرن ۾ ٿئي ٿو، هن جي لکيل ڪتابن مان ”لڙڪ ۽ مرڪ (ڪهاڻيون)“ ۽ ”ڪماچ“ (شعر) ذڪر لائق آهن.

1 جون 1932ع

مولوي نور محمد نظاماڻي حيدرآباد مان ”طيرا ابابيل“ نالي هڪ هفتيوار رسالو ڪڍيو، جيڪو فيبروري 1934ع تائين نڪرندو رهيو، هن رسالي تنهن وقت جي سياسي سماجي ۽ مذهبي تنگ دليءَ واري دور ۾ مسلمانن جي جذبن ۽ امنگن جي ترجماني ڪئي.

18 کان 21 جون 1932ع

ڀٽ شاهه جو سرڪاري طور تي ميلو ٿيو، جنهن موقعي تي زرعي نمائش، سوديشي بازار، سنڌ هندي نمائش، ڪو آپريٽو ڪانفرنس، راڳ جي ڪانفرنس، ادبي مجلس، زميندارن جي ڪانفرنس ۽ صوفي روح رهاڻ ٿي.

18 کان 22 جون 1932ع

لاکيڻي لطيف جو ميلو لڳو، جتي سنڌ جي ڪلچر ۽ زندگيءَ تي صوفي متي جو اثر جي عنوان سان ادبي ڪانفرنس به ٿي، جنهن ۾ جي ايم سيد، ڊاڪٽر گربخشاڻي، ڄيٺمل پرسرام، لعل چند، امر ڏني مل، سنگهارام ٽهلراماڻي، صوفي عبدالستار جهرڪ واري، صوفي روشن الدين ڍوري ناري واري ۽ نواب غلام حيدر تاجپوري وغيره شرڪت ڪئي. ميلي جي موقعي تي زرعي، سوديشي ۽ مڪاني هنرن جي نمائش کان سواءِ ڪوآپريٽو ۽ زمينداري ڪانفرنسون ٿيون.

19 جون 1932ع

سموري سنڌ ۾ ”سنڌ ازاد ڏينهن“ ملهايو ويو، جتي ڪئي گڏجاڻيون ٿيون، جلوس ڪڍيا ويا، ٺهراءَ بحال ڪيا ويا ۽ سنڌ جي عليحدگي بابت دعائون گهريون ويون، لاڙڪاڻي ضلعي پڻ هن ڏينهن ملهائڻ ۾ پٺتي نه رهيو

19 جون 1932ع

سموري سنڌ ۾ سنڌ جي عليحدگي جو ڏينهن ملهايو ويو، عام هڙتال رهي، جتي ڪٿي جلسا ٿيا.

26 جون 1932ع

لاڙڪاڻي ۾ ميان علي محمد قادريءَ جي اوطاق تي مشاعرو ٿيو، جنهن جي صدارت مدرسٿ ناز هاءِ اسڪول خيرپور جي تڏهوڪي پرنسپال عبدالرزاق ”رفعت“ ڪئي، مصرع هئي:

”نگاهه قيس کي پرواهه ڇا ليليٰ جي محمل جي“

ميزبان ۽ مهمان کان سواءِ جن ٻين شاعرن هن مشاعري ۾ شرڪت ڪئي، اهي هئا، ميان غلام سرور ”فقير“، نواز علي ”نياز“. محمد بخس ”واصف“، حاجي محمود ”خادم،، حڪيم لعل چند ”مجروح“، ”جوش“ قادري، ممتاز علي ”ممتاز“، حافظ عبدالله وڳڻ ”حافظ“، واحد بخش ”عاشق“، رامچند ”رام“، ماستر حبيب الله ”آزاد“ ۽ مولوي محمد عظيم”شيدا“.

30 جون 1932ع

ڪراچيءَ ۾ مکيه مسلمان سياستدانن جي گڏجاڻي ٿي، جنهن ۾ اهو فيصلو ڪيو ويو ته جيڪڏهن 5 جولاءِ 1932ع تائين کهڙو صاحب سنڌ محمدن ايسوسئيشن جي نمائندي جي حيثيت سان ولايت نه وڃي ته پوءِ ميران محمد شاهه کي وڃڻ گهرجي.

بقول ميران محمد شاهه جي، کهڙي مرحوم کي ضلع لاڙڪاڻي جي اسڪول بورڊ جي چيئرمين ٿيڻ جو خيال هو ۽ سندس مخالفت ۾ امير علي لاهوريءَ جو پٽ به اميدوار هو.

30 جون 1932ع

گورنر جنرل ملڪ سان آرڊيننس نمبر 10 سال 1932ع لاڳو ڪيو، جنهن مطابق سرڪار ۽ عملدارن کي وڌيڪ اختيار ملي ويا، انهيءَ آرڊيننس جي ڪاپي گل حيات ۾ موجود آهي، اهو آرڊيننس ضلعي لاڙڪاڻي سان پڻ لاڳو ٿيو، هن کان اڳ 1 جنوري 1932ع تي ساڳي قسم جو آرڊيننس نمبر 2 سال 1932ع جاري ڪيو ويو هئو.

30 جون 1932ع

لاڙڪاڻي ڪانگريس ڪاميٽي داد ڀائي نوريجي جي ورسي ملهائڻ لاءِ عوامي ميڙاڪو سڏايو، جنهن جي صدارت هيڍ سندرداس  ولڀداس ڪئي.

20 جولاءِ 1932ع

سنڌ آزاد جماعت پاران محمد ايوب کهڙي برطانيه جي گڏيل پارلياماني ڪاميٽيءَ اڳيان پيش ٿي، ان جي ميمبرن ۾ ياداشت نامو ورهايو، ان ياداشت نامي ۾ دليل ڏئي ثابت ڪيو ويو هئو ٿه سنڌ کي ڪنهن به حالت ۾ بمبئي سان گڏ رکي نه ٿو سگهجي.

20 جولاءِ 1932ع

سنڌ آزاد جماعت پاران محمد ايوب کهڙي برطانيه ۾ گڏيل پارلياماني ڪاميٽي اڳيان پيش ٿي، ميمبرن ۾ ياداشت نامو ورهايو، ان ياداشت نامي ۾ دليل ڏئي ثابت ڪيو ويو هو ته سنڌ کي ڪنهن به حالت ۾ بمبئي سان گڏ نه ٿو رکي سگهجي.

15 آگسٽ 1932ع

تيج موٽو مل ڀاڳچنداڻي دادو ۾ ڄائو، ورهاڱي کان پوءِ لڏي وڇي گانڌيڌام ڪچ ۾ ويٺو ۽ اتي علم ادب جي ميدان ۾ پاڻ موکيائين.

16 سيپٽمبر 1932ع

سنڌ جي مسلمانن ”سنڌ جي جدائي جو ڏينهن، ملهايو، هنڌين، ماڳين ميڙاڪا ٿيا ۽ جلوس ڪڍيا، هر ڪنهن ميڙ ۾ سنڌ جي جدائي جي حق ۾ تقريرون ڪيون ويون ۽ ٺهراءُ پاس ڪيا ويا، لاڙڪاڻي ضلعي ۽ واسين به انهيءَ ڏينهن کي وڏي جوش جذبي سان ملهايو.

16 سيپٽمبر 1932ع

سموري سنڌ ۾ ”سنڌ کي بمبئي کان الڳ ڪرڻ“ لاءِ ڏينهن ملهايو ويو، تحريڪ جي حامين هنڌين ماڳين ميڙاڪا ۽ اجلاس ڪيا ۽ سنڌ کي بمبئي کان الڳ ڪرڻ جو وچن نڀايو.

8 آڪٽوبر 1932ع

جيوت هيرانند چاولا، راڻيڇپور ۾ ڄائو، هندستان جي ورهاڱي بعد کيس پنهنجي وطن جا وڻ ڇڏي وڃي بمبئي وسائڻي پئي، هن اتي ئي علم ادب جي دنيا ۾ مضمون نگار ۽ ڪهاڻيڪار جي حيثيت ۾ پاڻ موکيو.

19 نومبر 1932ع

لاڙڪاڻي ۾ انڊين ريڊ ڪراس سوسائٽي جي شاخ جي گڏجاڻي ٿي، جنهن ۾ مس حامد اي علي ميٽرنٽي هوم لاڙڪاڻي کي دسٽرڪٽ لوڪل بورد طرفان 6 سئو رپيا سالياني امداد ڏيڻ تي بورڊ جو ٿورو مڃيو ويو ۽ بورد کي گذارش ڪئي ته لاڙڪاڻي انڊين ريڊ ڪراس سوسائٽي جي مينيجنگ ڪاميٽي تي بورڊ پنهنجو نمائندو نامزد ڪري، لاڙڪاڻي بورڊ پوءِ پنهنجي ميمبر عبدالحق ڀٽي کي نامزد ڪيو هو.

21 نومبر 1932ع

خانبهادر محمد ايوب کهڙي لاڙڪاڻي مان علامه اقبال کي خط لکي سندس ٿورو مڃيو ته هن گول ميز ڪانفرنس جي موقعي تي سنڌ جي جدائي واري مسئلي تي ذاتي دلچسپي ڏيکاري، کهڙي، علامه اقبال ڏي ”سنڌ آزاد ڪانفرنس“ جي ڪاروائي ۽ ان ۾ پاس ڪيل ٺهرائن جي ڪاپي به ڏياري موڪلي ته جيئن علامه اقبال سنڌي مسلمانن جي انهيءَ جدوجهد کان ڀلي پت باخبر رهي.

28 نومبر 1932ع

لاڙڪاڻي جي مشهور شاعر ۽ ادبي خاندان قادري جي شخصيت غلام سرور ”فقير“ جي وفات ٿي، سندس ولادت 1886ع ۾ ٿي، هن پنهنجي ڄمار ۾ علمي، ادبي ۽ تعليمي شعبن ۾ وڏو نالو ڪمايو.

15 ڊسمبر 1932ع

حيدرآباد ۾ ”ٻي سنڌ آزاد ڪانفرنس“ ٿي ته جيئن سنڌي عوام کي تحريڪ ۾ شامل ڪري سنڌ کي بمبئي کان الڳ ڪري صوبائي خودمختياري وٺي ڏجي، هن ڪانفرنس جا تفصيل جي ايم سيد جي ڪتاب ”سنڌ جي بمبئي کان عليحدگي“ ۾ موجود آهن.

16 ڊسمبر 1932ع

سموريءَ سنڌ ۾ ”سنڌ آزاد ڏينهن“ ملهايو ويو، هنڌين ماڳين جلسا ڪيا ويا ۽ سنڌ جي جدائي بابت ٺهراءُ پاس ڪيا ويا.

19 ڊسمبر 1932ع

حاجي محمود خادم جي ڪوششن سان قائم ٿيل ”سنڌي سڌار سوسائٽي“ طرفان ڪراچي اڪيڊمي هال ۾ سيٺ غلام علي چاڳلا جي صدارت هيٺ ”قادر جي قدرت“ جي عنوان تي مشاعرو ٿيو، جنهن لاڙڪاڻي واسي شاعرن پڻ قلمي طور تي حصو ورتو.