ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ

 (تو بن جاني! هيءَ جهان)

”جانب! جزوي طور، ڪرين ڪوهه قبول؟“

اڌوري ۽ اڻپوري انسان جي ڄاڻ سڄاڻ ان کان وڌيڪ ٻي ڪهڙي ٿي سگهندي ته هو هر ڳالهه کي، هر انسان کي، تان جو پاڻ کي به اڌورو، اڻپورو ۽ جزوي طور تي قبول ڪندو. هي اهڙو ٻه- دليو انسان آهي، جنهن جا فيصلا، نظريا، قدر ۽ اصول، وقت ۽ حالتن مطابق تبديل ٿيندا رهندا آهن. اهڙي ماڻهوءَ کي اعتبار جوڳو سمجهڻ پنهنجي پير تي ڪهاڙي هڻڻ برابر آهي. اهو اهڙو انڌو هاٿي آهي جيڪو فقط پنهنجي ئي لشڪر جو نقصان ڪندو آهي.

هاڻي اچو ته ڏسون اسان جي معاشري ۾ ته اهڙا اڌورا ۽ اڻپورا ماڻهون ته ڪو نه آهن؟ ڪنهن کي ڪاوڙ نه لڳي ته سچ اهو آهي ته کوڙيءَ کي ئي گهمرو آهي.  هزارن ۾ ڪو هڪ هوندو جنهن کي ڪامل، بااعتماد ۽ ڀروسي جوڳي وارو چئي سگهجي ٿو. اهڙا ماڻهو آهن، جن جي ڪري اسان جو سماجي چرخو هلي رهيو آهي، پر انهن آڱرين تي ڳڻجڻ جيترن انسانن تي اسان جيڪي مصيبتن ۽ مشڪلاتن جا پهاڙ ڪيريون ٿا، انهن جو به ڪو حساب ڪونهي.

مڪمل طور تي قبول ڪرڻ جو مطلب اهو آهي ته انسان کي خوبين سان گڏ خامين سميت قبول ڪيو وڃي. جزوي طور تي قبول ڪرڻ جو مطلب آهي ته جنهن جو نڪ وڻي ته واهه واهه ڪجي ۽ جيڪڏهن اکيون نه وڻن تي اهي ڪڍي ڪانگن کي ڏجن.

اسان جي انهيءَ نفسياتي مونجهاري قومي وحدت محبت کي ڪاپاري ڌڪ لڳايو آهي. سماج جي ڍانچي کي ڇڙوڇڙ ڪري ڇڏيو آهي. انهيءَ سوچ ۽ روين ڪري ڪنهن کي ڪا خبر نه ٿئي پئي ته هن جا دوست بدلجي دشمن ڪيئن ۽ ڪڏهن ٿيندا؟ اسان مان هر ڪنهن کي هميشه پنهنجي خلوص، ايثار، مثبت ۽ بي لوثيءَ تي اوچتي پاڻي ڦرڻ جو ڊپ دامنگير رهي ٿو. اسان مان هر ڪو انهيءَ خوف ۾ ورتل آهي ته اُٺ ڪهڙي ٿو پاسي ليٽي، ان ڪري هر ڪنهن کي تڪڙو تبديل ٿيڻ ۽ منهن ڦيرڻ کانسواءِ ٻيو ڪو ڪم ئي نه ٿو سُجهي. ان ڪري اسان به اڌوري ۽ اڻپوري طور قبول ڪندڙن جي وڏي قطار ۾ ڪلهو هڻي بيهي رهون ٿا.

ڏک ۽ تعجب جي ڳالهه اها آهي ته ٻين کي ته ڇڏيو، پر اسان ته پاڻ کي به اڌورو ۽ اڻپورو قبول ڪريون ٿا. ان ڪري اسان جو پاڻ تي به اعتبار ڪونهي. ان ڪري اسان پنهنجي لياقتن ۽ صلاحيتن کي نه ٿا سمجهي سگهون ۽ اسان کي اها خبر نه ٿي پئي ته پاڻ ڪهڙي باغ جي موري آهيون. هن صورتحال ۾ اسان صبح جو هڪ فيصلو ڪريون ٿا ته شام جو ٻيو فيصلو ڪريون ٿا. ڪا اهڙي سوچ ڪونهي، ڪو اهڙو نظريو ڪونهي جنهن تي يقين سان پنهنجو ذهن ٽِڪَ ٻڌي بيهي رهي  ۽ ڪا مستقل مزاجي اسان جو تشخص بڻجي سگهي. جهڙوڪه ڪک پن آهيون ۽ حالتن جي هوا جاڏي چاهي تاڏي اڏائي.

اسان پاڻ کي قبول نه ٿا ڪريون يا اڌورو ۽ اڻپورو قبول ڪريون ٿا ته جهڙوڪ پاڻ سان به دوکو ڪريون ٿا ۽ ٻين سان به فريب ڪريون ٿا. ان ڪري اسان ”انسان خطا جي پتلي“ کي فرشتي جي روپ ۾ ٻين اڳيان آڻڻ گهرون ٿا. جڏهن ته سچائي انهيءَ ڳالهه ۾ آهي ته دوست خواهه دشمن اڳيان اسان اڳ ۾ ئي پنهنجي خامين ۽ خوبين سميت موجود آهيون. پر پاڻ آهيون جو پاڻ کي انهيءَ روپ ۾ مڃڻ، ڏسڻ ۽ تسليم ڪرڻ لاءِ تيار ڪو نه آهيون. اهو انسان جو پاڻ کي فرشتو سمجهي ٿو، ان جو مطلب هيءُ ٿيو ته هو ٻين کي پاڻ جهڙو فرشتو نه ٿو سمجهي ۽ گهٽ ڄاڻي ٿو. جڏهن ته نه هو پاڻ فرشتو آهي ۽ نه وري ڪو ٻيو فرشتو آهي. ڇو ته انسان انسان آهي، هو نه ته شيطان آهي ۽ نه وري ڪو فرشتو آهي.

اڌوري ۽ اڻپوري طور تي قبول ڪرڻ جو اهو به مقصد آهي ته اسان سان ڪو هزار چڱايون ڪري، پر جيڪڏهن ڪنهن ڪارڻ هن کان اسان جي ”فرمائشي چڱائي يا مدد“ نه ٿئي ته پوءِ اڳيون چڱايون به وسري وڃن ۽ رونگ ۾ اسان هن جا حريف ۽ مخالف ٿي بيهون. اڌوري ۽ اڻپوري طور قبول ڪرڻ واري کي فقط ۽ فقط پنهنجا مطلب ۽ مقصد، غرضون ۽ لالچون نظر اينديون ۽ هن کي باقي ڪجهه به ڏسڻ ۾ نه ايندو آهي: نه علم نه حلم، نه عمر نه جنس، نه محبت نه خلوص. پوءِ ان چوڻ ۾ ڪهڙو وڌاءُ ته اڻپورو ۽ اڌورو قبول ڪرڻو وارو نپٽ اڌو آهي، جيڪو نه پاڻ کي ڏسي ٿو ۽ نه ٻين کي ڏسي سگهي ٿو.

Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Website: www.drpathan.com